Hệ sinh thái startup Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc trong những năm trở lại đây. Nhưng với những người ở bên ngoài, bất chấp việc ngày càng có nhiều bài báo Tiếng Anh viết về những thông tin công nghệ tại vn thì nơi đây vẫn thực sự là một mảnh đất khá bí ẩn. Ở thung lũng Silicon, những công ty lớn như Google, Facebook hay các nhà tăng tốc khởi nghiệp (accelerator) như Y Combinator và 500 Startups thường mang đội ngũ của các startup đến thung lũng này để làm việc. Chính sức hút của những ông lớn này khiến cho thung lũng Silicon trở nên thực sự hấp dẫn. Còn ở Việt Nam, chỉ riêng việc tìm được người phù hợp cho team và một tổ chức để “chọn mặt gửi vàng” là cả một vấn đề thực sự.
Vậy, chúng ta hãy cùng nhìn sâu hơn về hệ sinh thái startup đang ngày một lớn mạnh tại Việt Nam với những vườn ươm (incubator), accelerator kém thân thiện, các cuộc thi hackathon, những sự kiện và những tổ chức hỗ trợ khác.
Môi trường khởi nghiệp hiện tại
Không giống như những người hàng xóm của mình, những thế hệ đầu tiên của làn sóng startup đã được sản sinh ra tại Việt Nam từ gần 10 năm trước. Trong số này bào gồm cả những công ty lớn như VNG, VC Corp, and Vật Giá ( Họ đều bắt đầu với chữ “V”) và họ đều có sự gắn bó chặt chẽ với quỹ đầu tư mạo hiểm IDG vn, nơi đã cấp vốn cho rất nhiều sp khác trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến 2006 với khoản đầu tư $100 triệu USD. Tất nhiên sẽ có những sp thất bại bên cạnh những người thành công như 3 người khổng lồ kể trên. Vào những năm cuối của thập niên 2000, một thế hệ sp mới ra đời, đặc biệt là vào năm 2008 với sự xuất hiện của quỹ đầu tư mạo hiểm CyberAgent khi họ chấp nhận đầu tư cả vào những sp nhỏ hơn hoặc lớn hơn so với tiền lệ. Kết quả của làn sóng thứ 2 này là những tên tuổi như Nhạc của tui, Tiki.vn hay một vài đơn vị mới nổi khác. Hiện tại, chúng ta đang ở giữa thời điểm của làn sóng startup thứ 2 và thứ 3 và điều này thể hiện rõ qua những bước thăng trầm của Nhóm Mua. Cần biết rằng trang web mua theo nhóm này từng đạt giá trị trên 60 triệu USD với doanh thu hàng tháng đạt trên 2 triệu USD vào cuối năm 2012.
Tất cả những sự kiện này sau khi diễn ra đều đã được bàn thảo trên Launch, một nhóm trên Facebook với khoảng 13 000 thành viên ở thời điểm hiện tại. Đây có thể coi là trái tim của hệ sinh thái startup Việt Nam trên Internet. Trong năm 2013, số thành viên của nhóm này đã vượt con số 10 000 và tập trung ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Họ cùng chia sẻ sự lo ngại ngày càng tăng từ cả các startup leader cũ và mới về việc chẳng hề có một vườn ươm nào tại vn bỏ tiền đầu tư cho các startup. Trên thực tế, vào năm 2012, đã có một nhóm các nhà đầu tư thiên thần có mặt tại đây để tổ chức những cuộc gặp mặt hàng tháng nhằm tìm kiếm các startup để đầu tư. Tuy nhiên sau đó việc này đã không trở thành hiện thực và tất nhiên là cũng chả có startup nào được cấp vốn.
Những nhà đầu tư chủ động tìm kiếm các startup tại Việt Nam
Trước khi nói đến những vườn ươm hay các chương trình hỗ trợ startup tăng tốc, chúng ta hãy cùng điểm qua những nhà đầu tư, những người vẫn thường tìm kiếm các sp công nghệ tiềm năng để rót vốn. Chính những nhà đầu tư này sẽ là cố vấn để bạn có được vòng đầu tư series A.
DFJ VinaCapital – Đơn vị này đánh dấu lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam bằng việc đầu tư vào TKTK và họ thường không rót vốn vào những sp mới thành lập. Ví dụ như việc đầu tư 2 triệu USD của công ty này vào TS24, một sp xây dựng phần mềm cho hệ thống thuế tại Việt Nam. Công ty hiện vẫn đang tiếp tục tìm kiếm và đầu tư theo hướng này.
Sumitomo – Được đồn đoán là đã đầu tư 2 triệu USD vào Tiki.vn trong vòng B của quá trình đầu tư , Sumitomo hiện vẫn đang tìm kiếm những cơ hội đầu tư vào các startup Việt Nam, đặc biệt là ở mảng thương mại điện tử. Chúng ta có thể sẽ sớm đón nhận những thông tin lớn từ họ trong nay mai.
CyberAgent Ventures – CyberAgent vẫn luôn là một trong những nhà đầu tư năng động nhất tại Việt Nam với những startup như VeXeRe. Và mặc dù CyberAgent Ventures đang rất nỗ lực mở rộng thị trường sang Thái Lan nhưng họ cũng chỉ vừa mới kết thúc một vòng đầu tư nữa với DKT, một công ty giải pháp thương mại điện tử. Giám đốc CyberAgent Vietnam, Dzung Nguyen, đồng thời đã xác nhận rằng họ sẽ sớm có thêm một vài khoản đầu tư trong thời gian tới.
OneCapitalWay – Là một người mới trong hệ sinh thái startup, OneCapitalWay hiện đang hợp tác cùng 5Desire để đầu tư cho một công ty thương mại điện tử có tên Ahometo và công ty này tập trung vào việc thiết kế trang trí căn hộ. Nhà đầu tư thiên thần này, bao gồm cả một vài Googler, cũng đang tìm kiếm những sp trẻ tiềm năng để đầu tư ngay từ đầu. Đây có thể là dấu hiệu cho một làn sóng mới của nguồn đầu tư đến từ Sillicon Valley và người Việt-Mỹ nhắm đến Việt Nam
BTIC – Công ty đầu tư có trụ sở tại phía bắc thành phố Hồ Chí Minh này hiện đang tập trung đầu tư vào 2 công ty là : IG9, Kickstarter Vietnam, và Kleii, Dropbox Vietnam. Tuy nhiên, BTIC vẫn đang tích cực tìm kiếm những startup mới để đầu tư.
PVNI – Công ty này thường đầu tư từ giai đoạn hình thành của những startup nằm trong mảng giáo dục, ăn uống, giải khát và điện toán đám mây.
Bên cạnh đó, vẫn còn những nhà đầu tư thầm lặng khác như Lotus Impact, Mekong Capital, Kusto Tiger, và một số nhà đầu tư từ Nhật Bản và Nga. Ông Nguyễn Hoa Cương – phó Cục trưởng cục phát triển doanh nghiệp, trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng chỉ ra rằng sẽ có một làn sóng các nhà đầu tư Hàn Quốc vào năm 2014. Bức tranh toàn cảnh này đầy hứa hẹn cho các startup trẻ tuổi tại Việt Nam.
Các vườn ươm và tổ chức hỗ trợ tăng tốc startup
Dự án thung lũng Silicon (tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh) – Một trong những cái tên khá bất ngờ trong danh sách của các Incubator là Bộ Khoa học và công nghệ với dự án thung lũng Silicon. Đây là một dự án kéo dài trong bốn tháng nhằm giúp các startup tham gia chương trình bằng việc mang tới cho họ sự trợ giúp từ những chuyên gia dầy dạn kinh nghiệm từ cả trong và ngoài nước.
FIRST ( tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh ) – Bên cạnh dự án thung lũng Silicon, Bộ Khoa học và công nghệ cũng bắt tay với ngân hàng Thế Giới để cùng khởi động dự án FIRST. Với kinh phí khổng lồ 110 triệu USD, dự án sẽ tập trung vào 4 mảng chính bao gồm công nghệ sinh học, khoa học vật liệu, robot và IT. FIRST sẽ bắt đầu chương trình vườn ươm của mình trong năm nay.
Vườn ươm Vật Giá ( tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh ) – Đây là một dự án được đầu tư bởi một trong những công ty thương mại điện tử lớn nhất cả nước, theo đó, Vật Giá sẽ nhận đầu tư hỗ trợ các cá nhân hoặc công ty… có ý tưởng, sản phẩm và giải pháp mới thuộc lĩnh vực TMĐT hoặc Internet nói chung, với mức đầu tư tối đa có thể lên tới 1 triệu USD. Chương trình này đã được triển khai từ năm 2011 và đến nay đã hỗ trợ cho 5 startup. Dự án này không có khung thời gian cụ thể. Ví dụ như thời gian cho những gaming startup là 5 tháng, trong khi những startup về mảng khác thể thể kéo dài 6 tháng hoặc lâu hơn tùy vào loại hình kinh doanh. Bên cạnh đó, các startup sẽ được tiếp cận với các dịch vụ TMĐT của Vật Giá cũng như các nguồn flatform.
YouNet Incubator (tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh) – Công ty công nghệ này được thành lập từ năm 2008, và đã trở nên khá thành công trong mảng tư vấn và phát triển với việc cung cấp những dịch vụ mạng xã hội và những thông tin social listening đáng giá cho các doanh nghiệp. Họ vừa mới ra mắt một chương trình hỗ trợ tăng tốc, theo đó startup sẽ được nhận 10 000 USD tiền mặt trong khoảng thời gian 120 ngày với sự hướng dẫn cũng như nguồn lực từ YouNet. Tổng giá trị của gói hỗ trợ này là 35 000 USD bao gồm các chi phí như nghiên cứu thị trường, văn phòng làm việc, người hướng dẫn, giá thành sản phẩm hoặc server.
Hub.IT (Hà Nội) – Hub.IT hiện đang khởi động một trương trình hỗ trợ khởi nghiệp. Theo đó, thay vì việc cung cấp vốn, họ sẽ tạo điều kiện tốt nhất để hỗ trợ startup phát triển những kỹ năng quan trọng như diễn thuyết, thâm nhập thị trường, và mô hình kinh doanh. Chương trình sẽ kéo dài trong 6 tháng và cho phép các startup tại Hà Nội được làm việc cùng với đội ngũ của Hub.IT.
Viện sáng lập (Hà Nội) – Đây là một trong những chương trình vườn ươm đầu tiên và nổi tiếng nhất ở Việt Nam. Theo founder của Topica, anh Phạm Minh Tuấn, công ty đã khởi động chương trình này, “Chúng tôi sẽ sớm bắt đầu tìm kiếm những ứng viên trong mùa hè năm nay”. Viện sáng lập đã ươm mầm cho 3 nhóm startup và một vài trong số này hiện vẫn trên đà phát triển như Apota hay Yton.vn. Chương trình sẽ đưa các chuyên gia từ khắp nơi trên đất nước tới hướng dẫn cho các startup và nó sẽ kéo dài trong 15 tuần.
X-Incubator (Hà Nội) – Dưới sự chỉ đạo của founder của Pandora.vn, một trang blog công nghệ vn, X-Incubator là một chương trình vườn ươm nhỏ với mô hình hoạt động khá đặc biệt. Mỗi startup sẽ chỉ được nhận 15 USD nhưng được làm việc cùng đội ngũ của Pandora với “lời hứa sẽ hỗ trợ mọi nguồn lực và khả năng mà tôi có thể để giúp họ có thể sớm ra mắt sản phẩm của mình”. Chương trình kéo dài trong 3 tháng và họ đã tham gia ươm mầm cho 3 startup, đến nay 1 trong số này vẫn còn tồn tại.
Khu công nghệ cao Sài Gòn (SHTP) (thành phố Hồ Chí Minh) – Nằm ở phía bắc và ngay cạnh nhà máy của Intel, trung tâm ươm mầm SHTP nằm lọt thỏm giữa những dãy nhà. Đây là nơi làm việc của 4 startup. Trong số này bào gồm startup về robot điều khiển từ xa công nghệ cao, kỹ thuật robot kho vận, và công nghệ ngôi nhà thông minh tự động. Mục tiêu của Incubator này không phải là tìm kiếm thêm những startup mới mà là cố gắng để đưa được những startup hiện tại ra thị trường. Họ có một viễn cảnh đầy triển vọng bởi tất cả những startup này đều ở lĩnh vực công nghệ cao với rất nhiều khách hàng tiềm năng.
Đại học Quốc gia Việt Nam (thành phố Hồ Chí Minh) – Đi dọc quốc lộ qua SHTP một chút là đại học Quốc gia, một trong những đại học lớn nhất nước. Trung tâm công nghệ của VNU không chỉ nghiên cứu kỹ thuật máy bay không người lái công nghệ cao mà còn bắt đầu triển khai một chương trình vườn ươm. Chương trình này kéo dài trong sáu tháng bao gồm không gian làm việc và sự hướng dẫn từ đội ngũ VNU. Nếu startup hoạt động tốt, họ sẽ tiếp tục được gia hạn thêm 6 tháng nữa.
mLab (thành phố Hồ Chí Minh) – Đây là dự án có sự hợp tác giữa SHTP và VNU cũng như được tài trợ từ Infodev và Ngân hàng Thế giới. Họ đã chạy một vài kỳ hackathon vào năm 2013 và phối hợp với VNU và SHTP để cùng hỗ trợ những startup xuất sắc nhất. Việc này bao gồm cung cấp một khoản vốn nhỏ, không gian làm việc và sự hướng dẫn. Hiện chương trình không còn hoạt động nhưng có lẽ sẽ trở lại vào cuối năm nay, khi Infodev and the World Bank khởi động lại một vòng mới.
Trại hè BTIC (tỉnh Bình Dương) – BTIC, nhà đầu tư mà tôi đã đề cập ở phần trước, hiện đang dần triển khai một trương trình, trong đó sẽ có sự tham gia của các founder quốc tế, các founder trong nước và các nhà phát triển để cùng xây dựng nên một mô hình chuẩn và tạo ra sản phẩm chỉ trong vòng 2 đến 3 tháng. Dự án này sẽ giống như một trại hè cho các founder bao gồm cả thời gian nghỉ ngơi, sự hướng dẫn, khu làm việc nhưng những founder quốc tế sẽ phải trả phí cho việc này. Một điểm mạnh ở đây là chi phí cho mọi việc ở Việt Nam rõ ràng sẽ rẻ hơn so với ở thung lũng Silicon. Tuy nhiên chương trình này hiện vẫn chưa thực sự được triển khai.
Như chúng ta thấy, các Incubator và Accelerator tại Việt Nam khá đa dạng và có thể nằm ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Cũng có một vài Incubator đã đóng cửa hay đang hoạt động bí mật.Danh sách này không bao gồm được hết tất cả những tổ chức chia sẻ không gian làm việc và bên cạnh đó còn hỗ trợ startup các hoạt động khác.
Những tổ chức hỗ trợ khác dành cho các startup
Có một vùng xám ở Việt Nam, nơi những tổ chức và công ty không hẳn là Incubator hay Accelerator nhưng vẫn tham gia hỗ trợ các startup. Việc này không chỉ bởi họ thiếu kinh phí mà còn vì một nguyên nhân quan trọng khác là họ không có đủ những kỹ năng và điều kiện cần thiết để hỗ trợ dành cho các startup.
DEMO ASEAN – Được thành lập dưới sự điều hành của IDG Event (đừng nhầm với quỹ đầu tư mạo hiểm IDG Ventures Vietnam), DEMO ASEAN là một sự kiện rất lớn đã được tổ chức vào năm ngoái tại thành phố Hồ Chí Minh. Những nhà tổ chức của IDG Event đã đã chọn ra được một số startup thông qua chương trình này, nhờ đó set up những buổi workshop và giúp họ có thể làm việc trực tiếp với các nhà đầu tư.
5Desire – Một trong những công ty quan trọng và không thể bỏ qua dành cho các startup tại Hà Nội là 5Desire. Doanh nghiệp này được thành lập từ năm 2010 và đã triển khai một số chương trình vườn ươm và đang làm việc với một vài diễn giả nổi tiếng như đồng sáng lập của Palantir, Joe Lonsdale. Hiện 5Desire đang cộng tác với OneCapitalWay và một vài tổ chức khác để tổ chức các sự kiện và chương trình hackathon cho cộng đồng.
Starthub.vn – Dự án online này hướng đến việc trở thành một nơi kết hợp giữa Crunchbase and Reddit, một tụ điểm cho các startup founder và những người yêu thích công nghệ có thể tới để cùng chuyện trò với những thông tin mới nhất về cộng đồng cũng như có thể tiếp cận với một lượng lớn cơ sở dữ liệu của các startup. Hiện website đã có hơn 500 startup và công ty tại Việt Nam tham gia. Họ sẽ có thiết kế và những dịch vụ mới vào tháng 4 năm nay.
Twenty.vn – Đây là một công ty truyền thông khá thú vị bởi công việc họ là sự kết hợp giữa cả truyền thông và hỗ trợ cộng đồng. Không giống như những đối thủ của mình như Pandora.vn, Gik.vn, Techdaily.vn hay một vài trang web khác, có còn cung cấp thêm một dịch vụ khác. Đó là bên cạnh công việc chính ở mảng truyền thông là đưa những thông tin công nghệ mới nhất tại Việt Nam, họ còn làm cố vấn cho các startup khi cần thiết. Twenty.vn hiện đang hợp tác cùng Stardibi.com, và cũng tương tự như Starthub.vn, nhằm cung cấp những cơ sở dữ liệu về các startup.
Startup.vn – Công ty này tập trung vào việc xây dựng những sự kiện kín cũng như công khai dành cho các founder, startup và cộng đồng tại Việt Nam. Bên cạnh đó, họ cũng khá chú trọng đến việc cung cấp những nội dung cần thiết cho các startup như sách, và hợp tác với các tổ chức khác để triển khai những workshop và các sự kiện.
Seedfund.vn – Công ty tư vấn này hoạt động như một cầu nối giữa các nhà đầu tư và các startup. Họ đào tạo và tư vấn cho các startup trong việc tìm kiếm các nhà đầu tư bằng cách nâng cao khả năng thuyết trình cũng như hiểu về sản phẩm của chính mình theo góc độ của nhà đầu tư.
Launch – Được thành lập từ 5 năm trước, ban đầu đây là một nhóm nhỏ hoạt động với một vài thành viên nòng cốt cùng chung sở thích về công nghệ và startup nhưng đến nay đã đạt con số 13 000 thành viên. Đây cũng là trung tâm dành cho các cuộc thảo luận trực tuyến của cộng đồng công nghệ Việt Nam. Mặc dù đã trải qua nhiều lúc thăng trầm nhưng Launch vẫn luôn là nơi đầu tiên cần tới dành cho những người trong cộng đồng để có thể nắm bắt được những thông tin mới nhất cũng như những startup triển vọng.
Một số địa chỉ mang tính thông tin hoặc kết nối:
http://bizhow.vn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét